Psychologie beleggen: dé 6 belangrijkste voor een beter rendement!

Psychologie hoort bij beleggen zoals Charlie Munger bij Warren Buffett hoort. Bij beleggen komt een heleboel psychologie kijken. Er zijn 6 valkuilen waar je als belegger niet in moet trappen. Weet je die valkuilen vakkundig te ontwijken? Dan zou je wel eens een hele goede belegger kunnen zijn. Psychologie en beleggen zijn dus verbonden.

Psychologie beleggen

Één van de meest briljante boeken over de lijn tussen beleggen en psychologie is geschreven door niemand minder dan de geniale rechterhand van Warren Buffett: Charlie Munger. Een belegger kan niet zonder de uitzonderlijk geniale lessen van Munger. Hij wordt getypeerd als een genie met een extreem scherpe geest. Waar kun je al deze genialiteit lezen? In het boek Poor Charlie's Almanac. Dit boek kan dienen als leidraad voor een belegger en staat vol met zijn wijsheden.

Wat maakt Charlie Munger zo wijs? In tegenstelling tot veel andere beleggers is Munger multidisciplinair. Dat wil zeggen dat Munger bij zijn beleggingen gebruik maakt van de lessen uit andere disciplines, zoals natuurkunde, biologie en psychologie. Munger is hierbij nadrukkelijk geïnteresseerd in psychologie. We willen in deze blog dan ook voornamelijk ingaan op de psychologielessen die we van Munger kunnen leren om daarmee onze beleggingsbeslissingen te kunnen optimaliseren.

Nu de 6 valkuilen waar je volgens Munger niet in moet trappen! Psychologie beleggen:

1. Sociale bevestiging (Social Proof)

Sociale bevestiging is een grote psychologische valkuil bij beleggen. Simpel gezegd betekent sociale bevestiging dat mensen iets doen omdat andere mensen het doen. Financiële bubbels komen hierdoor tot stand. Neem anno 2019 de huizenmarkt in Amsterdam. Mensen willen een huis kopen omdat iedereen een huis koopt. Het is net als een kudde schapen die elkaar achternalopen. Uiteindelijk is het eindstation vaak het slachthuis. Dit werkt ook de andere kant op. 5 jaar geleden wilde niemand een huis kopen omdat niemand een huis wilde kopen. Eigenlijk weet iedereen wel dat het beste moment om een huis (of aandeel) te kopen is wanneer niemand het wil kopen. Echter mensen durven vaak niet tegen de massa in te gaan omdat niemand in de omgeving dat doet. Munger erkent dat het psychologisch ontzettend moeilijk is om tegen de massa in te gaan maar dat het wel vereist is voor financieel succes. Het bekendste voorbeeld van social proof is misschien wel de grootste bubbel aller tijden, namelijk de cryptobubbel. Munger quote hierover:

I think it’s perfectly asinine to even pause to think about them. Luring people into the concept of easy wealth without much insight or work. That’s the last thing on Earth you should think about. If it worked it would be bad for you cause you’d try to do it again. There’s a whole lot of things that aren’t gonna work for you. Figure out what they are and avoid them like the plague, and one of them is Bitcoin. And the worst thing would happen if you won because then you’d try to do it again and eventually lose more. It’s total insanity.

2. Twijfel ontwijken (Doubt Avoidance)

Mensen willen graag zekerheid in plaats van twijfel. Wanneer mensen twijfelen nemen ze graag beslissingen die de twijfel wegnemen. Dit is de weg van de minste weerstand. Dit zijn vaak verkeerde beslissingen. Beslissingen zijn zelfs vaak extreem slecht wanneer deze worden genomen onder stress, aldus Munger.

Bij beleggen komt dit fenomeen vaak voor. Stel je bezit een aandeel dat in korte tijd 20% is gedaald. De kans is groot dat dit stress en twijfel oplevert. De gedachte om te verkopen gaat door je brein. Is dit verstandig? Twijfel, twijfel en twijfel. Ter herinnering, twijfel is een onplezierig gevoel. Veel mensen gaan daarom op zoek naar iets wat de twijfel weg kan nemen. Bijvoorbeeld, het lezen van een positief artikel over het bedrijf. Ondanks dat de schrijver van het artikel misschien wel minder van het bedrijf weet dan jij geeft de schrijver jou een indirecte bevestiging. In andere woorden, de twijfel is weg en je hebt de beslissing genomen het aandeel te houden. De beslissing is genomen om de verkeerde reden, namelijk het wegnemen van de twijfel.

Hoe om te gaan met twijfel? Twijfelen als belegger voelt onplezierig maar is wel goed. De beste beleggers twijfelen continu aan hun keuzes. Twijfelen houdt je scherp. Probeer de twijfel niet weg te nemen door op zoek te gaan naar zekerheid.

3. Inconsequentie ontwijken (Inconsistency Avoidance)

Het menselijke brein houdt van nature niet van verandering (inconsequentie). Een te oppervlakkige analyse van een bedrijf kan leiden tot de aankoop van een aandeel. Wanneer vervolgens argumenten aan het licht komen die tegen de aankoop spreken wordt daar te weinig gewicht aangegeven. Met andere woorden, argumenten die jouw keuze tegenspreken, worden (onbewust) genegeerd. U begrijpt, een heel gevaarlijke psychologische valkuil.

4. Pijn ontwijken (Pain Avoiding)

Het ontwijken van pijn is misschien wel de meest voorkomende psychologische valkuil. Wanneer een belegging daalt zijn in eerste instantie weinig beleggers bereid te verkopen. Het doet namelijk psychologisch erg veel pijn dit verlies te nemen. Volgens Munger is de realiteit dan te pijnlijk om te dragen dus wordt de situatie zoveel mogelijk genegeerd. Het mogelijke gevolg is dat een dalend aandeel onterecht wordt aangehouden en de verliezen zich opstapelen. Het is simpelweg te lastig voor beleggers verliezen te nemen.

5. Jezelf te veel prijzen (Excessive Self Regard)

Veel beleggers overschatten zichzelf. Wanneer het een tijdje goed gaat met de beleggingsportefeuille vinden veel mensen zichzelf een goede belegger. Gemiddeld overschatten beleggers hierbij hun eigen kwaliteiten en onderschatten de factor geluk. De overschatting kan ertoe leiden dat beleggers te veel risico gaan nemen. Bijvoorbeeld een te hoge concentratie in één aandeel. Probeer daarom geluk van kwaliteit te onderscheiden.

6. Negatieve invloed van een autoriteit (Authority Misinfluence)

Hier refereert Munger aan het wereldberoemde experiment van professor Stanley Milgram. Milgram wilde onderzoeken hoe normale mensen aangezet kunnen worden tot slecht gedrag door de invloed van een autoriteit. In het experiment gaf een arts (de autoriteit) normale mensen de opdracht stroomstoten te geven aan een derde persoon. De arts gaf de persoon die de stroomstoten gaf continu de bevestiging dat zijn gedrag goed was. Veel mensen geloofden de arts omdat diegene toch de autoriteit is en het wel zal weten. Hierdoor werden uiteindelijk veel mensen (fictief) gemarteld. Lees hier meer over dat experiment.

Bij beleggen wordt er ook veel naar (zogenaamde) autoriteiten gekeken. Wanneer een bankier of een bekende belegger een aandeel tipt denken veel mensen dat het wel goed zit. De bankier of bekende beleggers zijn tenslotte autoriteiten. Veel beleggers stoppen dan met zelf nadenken en vertrouwen blind op de autoriteit. Wanneer de bankier briljant is kan het verstandig zijn de adviezen te volgen. Vaak is dit echter niet het geval in de beleggingswereld. Er is namelijk geen andere industrie waar zoveel misplaatste autoriteiten in actief zijn als de beleggingswereld. Kijk dus goed uit wie je kiest als autoriteit. Een vermogensbeheerder met een positief trackrecord over een periode van 20 jaar kan goed gezien worden als autoriteit. Maar ook dan geldt: denk zelf na!

Conclusie psychologie beleggen

Psychologische valkuilen kunnen zorgen voor grote verliezen in uw beleggingsportefeuille. Het ondervangen van deze valkuilen bespaart u grote sommen geld. Helemaal ondervangen is onmogelijk. We zijn tenslotte mensen en geen complete rationele machines. Iedereen heeft in meer of mindere mate hinder van bovenstaande psychologische valkuilen. Het gaat er uiteindelijk om hoe je ermee omgaat. Iemand die zich bewust is van zijn psychologische valkuilen en hier continu op reflecteert zal veel minder fouten maken, veel geld besparen en tot slot een betere belegger worden.